Chào bác sĩ!
Tầm 1 tuần gần đây, bụng tôi rất ậm ạch khó chịu. Mỗi lần ăn cơm xong, cảm giác đầy bụng, khó tiêu đeo bám khiến làm việc gì cũng thấy mệt mỏi. Không chỉ vậy, mấy ngày nay đi ngoài còn bị táo bón, phân cứng và như viên bi. Vậy cho tôi hỏi nguyên nhân gây ra tình trạng này là gì? Một số mẹo giúp tôi khắc phục hiện tượng này để dễ chịu hơn?
Tôi xin cảm ơn!
(Nguyễn Thị Loan – Gia Lai)
Trả lời
Chào chị Loan!
Với thắc mắc của chị, các chuyên gia sức khỏe xin giải đáp như sau:
Chắc hẳn bạn gặp không ít phiền toái khi bản thân bị đầy hơi, khó tiêu đi kèm tình trạng táo bón. Đây là 3 dấu hiệu cảnh báo sức khỏe hệ tiêu hóa đang gặp vấn đề gây khó chịu cho người bệnh. Cùng tìm hiểu một số nguyên nhân gây chướng bụng, khó tiêu, táo bón sau đây.
Đầy bụng, khó tiêu, táo bón là gì?
Đầy bụng là tình trạng cơ thể đang tích tụ một lượng khí và thức ăn ở mức độ lớn. Thông thường, bụng chứa các cơ quan tiếp nhận và tiêu hóa thức ăn. Khi các vật chất đó tích lại quá mức trong dạ dày một thời gian dài gây ra những khó chịu, thậm chí là những cơn đau bụng quằn quại.
Khó tiêu là hiện tượng mà thức ăn được thu nạo vào dạ dày nhưng không được tiêu hóa đúng thời gian, đúng cách gây ra những rối loạn như đau bụng, ợ hơi, ợ chua.
Táo bón được định nghĩa là tình trạng phân tích tụ trong cơ thể trên 3 ngày, tính chất phân cứng rắn, khó đi, thường kèm theo cảm giác đau rát hậu môn mỗi khi đại tiện.
Triệu chứng của đầy bụng, khó tiêu, táo bón
Nếu thấy cơ thể có các dấu hiệu sau đây rất có thể là bạn đã mắc chứng đầy bụng, khó tiêu và táo bón:
- Có cảm giác nóng phần thượng vị hoặc thấy bụng quặn thành cơn: Phần thượng vị có cảm giác bỏng rát khi bạn vừa ăn xong. Đặc biệt là khi sử dụng các loại đồ ăn, thức uống như rượu bia, các loại đồ ăn cay nóng. Bên cạnh đó, bụng có thể quặn lên từng cơn khiến bạn khó chịu.
- Bụng ậm ạch, khó chịu: Khi bị khó tiêu, đầy bụng và táo bón người bệnh sẽ có cảm nhận rõ ràng những cơn ậm ạch, khó chịu và đau tức vùng thượng vị. Đặc biệt là sau mỗi bữa ăn, tình trạng này sẽ trở nên càng nghiêm trọng hơn.
- Có cảm giác buồn nôn, nôn vào buổi sáng: Mỗi sáng sau khi thức dậy, có cảm giác buồn nôn và có thể nôn ngay khi vừa ngủ dậy. Bên cạnh đó, phần bụng cũng căng tức, cảm thấy nặng nề kèm theo tình trạng óc ách.
☛ Tìm hiểu chi tiết: Táo bón kéo dài là bệnh gì?
Nguyên nhân bị đầy bụng khó tiêu táo bón
Có vô số nguyên nhân khiến chứng đầy bụng, khó tiêu, táo bón tìm tới bạn. Những nguyên nhân phổ biến thường gặp như sau:
Chế độ ăn uống không hợp lý
Chế độ ăn hàng ngày gây ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa của chúng ta. Nếu bạn có một chế độ ăn không ổn định và khoa học rất dễ gây những rắc rối cho hệ tiêu hóa. Cụ thể:
Bổ sung nhiều thức ăn: Khi bạn bổ sung một lượng lớn các thức ăn nhiều chất béo, ăn khống đúng bữa, ăn quá nhiều hoặc quá nhanh sẽ khiến hệ tiêu hóa quá tải. Điều này dẫn tới tình trạng ứ đọng thực phẩm trong đường ruột khiến bạn bị đầy bụng, khó tiêu và táo bón.
Ăn nhiều đồ cay nóng, đồ uống chứa chất kích thích: Sử dụng nhiều đồ ăn cay nóng, rượu bia, cà phê...khi vào cơ thể có thể khiến dạ dày bị tổn thương, có cảm giác nóng rát rất khó chịu. Bên cạnh đó, các loại nước ngọt có ga cũng khiến khí tích tụ trong dạ dày gây đầy hơi, khó tiêu hóa.
Thói quen vừa ăn vừa nói chuyện: Bạn có thể bị đầy hơi, khó tiêu do thói quen vừa ăn vừa nói chuyện. Việc này tưởng chừng như vô hại nhưng thực chất khi vừa ăn vừa nói chuyện, lượng khí bên ngoài dễ theo thức ăn đẩy vào trong bụng gây ra tình trạng đầy hơi, ăn uống không tiêu.
Thiếu men tiêu hóa trong dạ dày
Men tiêu hóa có tác dụng phân hủy thức ăn trong dạ dày và phần ruột non. Khi cơ thể thiếu hoặc rối loạn các men này sẽ khiến hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng, gây ra tình trạng ợ hơi, chướng bụng, táo bón.
Yếu tố tinh thần
Cuộc sống với nhiều áp lực, căng thẳng có thể khiến bạn rơi vào tình trạng stress. Theo một số nghiên cứu chỉ ra, khi tinh thần không thoải mái có thể gây hại tới dạ dày, dễ khiến dạ dày làm việc không hiệu quả và gây ra các dấu hiệu như chán ăn, đầy bụng, khó tiêu, dễ cáu gắt.
Lười vận động
Điều này gặp khá phổ biến ở dân văn phòng. Do tính chất công việc thường xuyên phải ngồi lâu một chỗ trong thời gian dài khiến cơ thể bị trì trệ, yếu tố chuyển hóa cũng trở nên chậm chạp hơn. Điều này khiến lượng thức ăn hấp thụ vào dạ dày khó chuyển hóa gây tức bụng, đầy bụng, ăn uống không tiêu.
Tác dụng phụ của một số thuốc
Một số loại thuốc như kháng sinh, giảm đau kháng viêm, thuốc chữa bệnh tiểu đường, huyết áp, thuốc tránh thai... có thể là nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa, đầy bụng. Vì vậy, khi sử dụng các loại thuốc này bạn nên ăn no nhằm tránh gây tổn hại cho dạ dày.
Do bệnh lý về đường tiêu hóa
Các bệnh lý như viêm loét dạ dày tá trang, hẹp hang vị, trào ngược dạ dày thực phẩm, hội chứng ruột kích thích, rối loạn chức năng tiêu hóa, táo bón mãn tính... là những bệnh lý gây ra triệu chứng đầy bụng, khó tiêu, táo bón.
Hội chứng ruột kích thích có thể gây ra triệu chứng chướng bụng, khó tiêu, táo bón.
Làm gì để hết đầy bụng, khó tiêu, táo bón?
Đầy bụng, khó tiêu, táo bón khiến bạn cảm thấy vô cùng khó chịu. Nếu không điều trị dứt điểm có thể gây ra những hệ lụy xấu tới sức khỏe của bạn. Sau đây là một số cách giúp cải thiện tình trạng này khá hiệu quả.
Nguyên tắc điều trị
Khi nhận thấy cơ thể có các dấu hiệu như đầy bụng, khó tiêu và táo bón bạn cần ghi nhớ những nguyên tắc điều trị như sau:
- Bổ sung các thực phẩm mát, nhiều nước nhằm giải nhiệt cơ thể.
- Điều hòa về tinh thần, phải luôn giữ tinh thần ổn định, không nên gây áp lực cho bản thân hay lo lắng. Khi tinh thần bị ảnh hưởng có thể gây ra những cơn đau dữ dội vùng bụng khiến tình trạng trở nên tồi tệ hơn.
- Để điều trị mang lại hiệu quả tốt nhất, nên tìm hiểu rõ ràng về nguyên nhân gây đầy bụng, khó tiêu, táo bón. Tùy nguyên nhân sẽ có cách điều trị đúng đắn, hiệu quả và an toàn.
Thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt
Nguyên nhân chủ yếu gây đầy bụng, ăn không tiêu, táo bón đến từ thói quen ăn uống, sinh hoạt không khoa học. Do đó, để cải thiện tình trạng này bạn cần xây dựng lại chế độ ăn uống cho bản thân bằng cách:
- Không nên uống nước ngọt, đồ uống có ga, soda vì gây tích tụ nhiều khí trong dạ dày.
- Không nhai kẹo cao su vì hoạt động nhai liên tục có thể đưa không khí vào bụng dễ dàng.
- Ăn chậm, nhai kỹ, không ăn quá no, không nên vừa ăn vừa nói chuyện, xem ti vi hay điện thoại lúc ăn.
- Cắt giảm lượng muối trong khẩu phần ăn giúp giảm tình trạng tích nước trong người, từ đó cải thiện chướng bụng đầy hơi.
- Không ăn các thực phẩm ngọt như bánh kẹo, hoa quả chín nẫu, các loại sữa hay các sản phẩm được chế biến từ sữa.
- Tích cực tập luyện thể dục thể thao mỗi ngày nhằm kích thích nhu động ruột, giải phóng khi dư thừa ra ngoài và ngăn ngừa tình trạng táo bón.
- Tắm trong bồn nước ấm có tác dụng giảm đau, giảm căng thẳng ở đường ruột, giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả, điều trị đầy hơi nhanh hơn.
- Giữ tinh thần thoải mái, làm việc điều độ, nghỉ ngơi đúng lúc, không thức khuya.
Mẹo trị đơn giản tại nhà
Đầy bụng, khó tiêu, táo bón đeo bám khiến bạn không tập trung làm việc được, ăn không ngon, ngủ không yên. Áp dụng những mẹo dân gian dưới đây sẽ giúp bạn cải thiện tình trạng được hiệu quả:
Gừng:
Gừng được biết đến là gia vị có tác dụng chữa bệnh trong đó có đầy hơi, chướng bụng, rối loạn tiêu hóa, giải độc... Cách sử dụng gừng để giảm đầy bụng, chướng hơi như sau:
- Cách 1: Uống từng ngụm nước nóng có vài lát gừng.
- Cách 2: Uống trà gừng nóng ngay sau khi ăn giúp giảm đầy bụng, khó tiêu.
- Cách 3: Gừng tươi rửa sạch đập nát và cho vào cốc nước nóng ngâm khoảng 30 phút, thêm 1 thìa mật ong quấy đều. Ngày uống 2 - 3 lần sau bữa ăn.
Massage bụng:
Massage bụng theo chiều kim đồng hồ từ bên sườn phải sang trái, xuống dưới, rồi sang phải và trở về điểm xuất phát cho tới khi ợ hơi. Để tăng hiệu quả, bạn có thể bôi thêm chút dầu nóng lên bụng.
Củ tỏi:
Tỏi được sử dụng phổ biến trong chế biến các món ăn và giúp cải thiện đầy bụng, khó tiêu hiệu quả. Cách thực hiện như sau:
- Cách 1: Tỏi bóc vỏ 30g, giã nát và trộn với 5g đường phèn hoặc đường kính. Hòa với 60ml nước sôi ấm (tầm 40 - 50 độ) chia làm 2 lần uống trong ngày.
- Cách 2: Nướng 1 củ tỏi rồi bọc trong một miếng gạc mỏng, đặt lên rốn của người bị đầy hơi, chướng bụng giúp xì hơi khiến họ cảm thấy dễ chịu hơn.
Quế:
Quế là vị thuốc nổi tiếng có tác dụng cải thiện chướng bụng, ăn uống khó tiêu. Cách sử dụng đơn giản như sau:
- Cách 1: Đun sôi 250ml nước, thêm 1/2 thìa cà phê bột quế hòa tan vào trong nước. Gạn lấy nước uống sau khi ăn.
- Cách 2: Thêm 1/2 thìa cà phê bột quế vào trong ly sữa ấm và uống khi bụng ậm ạch, đầy hơi.
Túi chườm:
Dùng túi để chườm ấm và đặt nhẹ nhàng lên vùng bụng, bẹ sườn sẽ giúp giảm đầy hơi, chướng bụng hiệu quả. Hoặc bạn có thể cho nước sôi vào một cái chai và vặn nút thật chặt rồi chườm nhẹ lên vùng bụng. Lăn nhẹ nhàng chai nước quanh vùng bụng sẽ giúp cải thiện chướng bụng đầy hơi.
Uống trà thanh nhiệt:
Các loại trà thanh nhiệt quen thuộc như bạc hà, trà hoa cúc, atiso... thường được nhiều người sử dụng. Trong các loại trà này đều có tác dụng thanh nhiệt, khiến tâm tính dễ chịu hơn đồng thời giảm được tình trạng đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu.
- Trà hoa cúc: Có chứa hoạt chất chống viêm tự nhiên, làm dịu niêm mạc dạ dày, ruột và giảm khí. Lấy 1 ít hoa cúc khô hoặc tươi cho vào ấm pha trà sau đó đổ nước sôi vào. Đậy nắp kín 15 phút là có ngay một ly trà thơm ngon.
- Trà bạc hà: Giúp hỗ trợ tiêu hóa, kích thích đường ruột làm tan các khí hơi - nguyên nhân gây chướng bụng. Bạn có thể nhai thô trực tiếp hoặc giã nát lấy nước uống.
☛ Tham khảo thêm: 7 mẹo loại bỏ đại tràng đầy hơi đơn giản
Khi nào bạn nên đi khám bác sĩ?
Trường hợp chướng bụng, đầy hơi, táo bón rất có thể là triệu chứng cảnh báo bệnh lý trong cơ thể. Do đó, bạn cần gặp bác sĩ ngay nếu đầy hơi đi kèm một số triệu chứng sau:
- Chán ăn, khẩu vị thay đổi.
- Đi ngoài nhiều lần trong ngày.
- Đi ngoài ra máu hoặc phân nhầy.
- Táo bón kéo dài.
- Nôn ói thường xuyên.
- Sốt cao.
- Sút cân đột ngột.
- Đau bụng dữ dội.
- Phân đen, hình dáng phân bất thường...