Hầu như ai cũng đã từng trải qua tình trạng táo bón, mỗi lần đi ngoài khó khăn do phân khô, cứng. Phần lớn táo bón là do bạn ăn uống thiếu chất xơ, uống ít nước…Tuy nhiên, nếu táo bón kéo dài không cải thiện hãy cẩn trọng bởi có thể đây là dấu hiệu của những bệnh lý gây ảnh hưởng tới sức khỏe. Táo bón kéo dài là bệnh gì? Cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé.
Mục lục
Thế nào gọi là táo bón kéo dài?
Bạn được coi là bị táo bón khi số lần đi ngoài giảm, mỗi lần đi ngoài khó khăn, phân nhỏ hoặc cứng. Trong các dấu hiệu, dựa vào số lần đi ngoài là xác định dễ nhất. Theo y học, táo bón được định nghĩa là số lần đi ngoài trong tuần dưới 3 lần. Tuy nhiên, táo bón cũng được xác định ở những người đi ngoài nhiều lần trong ngày nhưng phân nhỏ hoặc cứng.
Các nhà nghiên cứu thường sử dụng tiêu chí của Rome III nhằm xác định táo bón. Người bệnh táo bón phải bao gồm hai hoặc nhiều hơn các triệu chứng mô tả sau đây:
- Đi ngoài khó trong ít nhất 1/4 số lần đi vệ sinh.
- Phân nhỏ, lổn nhổn hoặc cứng trong ít nhất 1/4 lần đi vệ sinh.
- Có cảm giác tắc nghẽn vùng hậu môn trong ít nhất 1/4 lần đi vệ sinh.
- Đi tiêu có cảm giác không trọn vẹn trong ít nhất 1/4 lần đi vệ sinh.
- Khi đi vệ sinh phải dùng tay hoặc các biện pháp can thiệp y tế trong ít nhất 1/4 lần đi tiêu.
- Đi cầu ít hơn 3 lần mỗi tuần.
Dấu hiệu nhận biết táo bón kéo dài
Những dấu hiệu nhận diện táo bón mạn tính, táo bón kéo dài như sau:
- Đi cầu ít hơn 3 lần trong tuần và giảm theo mức độ nghiêm trọng của táo bón.
- Mỗi lần đi tiêu đều rất khó khăn, phải rặn nhiều. Đặc biệt, phải vận động các cơ bụng và cơ hoành nhiều. Thời gian kéo dài từ vài tháng đến vài năm.
- Phân rắn, lổn nhổn tùng cục như phân dê, thậm chí mỗi lần đi ngoài phải nhờ sự hỗ trợ.
- Đi ngoài ra máu tươi do phải dùng lực rặn mạnh quá mức khiến niêm mạc hậu môn bị tổn thương. Ngoài máu, phân có thể lẫn cả chất nhầy.
- Đau bụng với nhiều mức độ khác nhau, thậm chí đau bụng dữ dội kèm với tình trạng bụng chướng hơi.
- Để giúp việc đại tiện dễ dàng hơn bạn có cảm giác phải tác động từ bên ngoài giúp việc đi tiêu dễ dàng. Do đó, bạn thường có thói quen xoa bụng hoặc ấn nhẹ vào bụng mỗi lần đi ngoài.
Dựa vào các dấu hiệu trên giúp bạn nhận diện dễ dàng chứng táo bón kéo dài.
Chỉ cần chú ý tới tần suất đi ngoài cũng như đặc điểm của phân giúp bạn phát hiện ra những bất thường và biểu hiện của táo bón kéo dài. Hãy áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp cũng như đề phòng những biến chứng nguy hiểm sức khỏe do táo bón kéo dài gây ra nhé.
☛ Tham khảo thêm: Táo bón đi ngoài ra máu sau sinh do đâu? Cách khắc phục
Táo bón kéo dài là bệnh gì?
Bệnh lý trong đường tiêu hóa
Nhóm nguyên nhân này thường do các bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa, đặc biệt là các bệnh lý về đại tràng như viêm loét đại tràng, hội chứng ruột kích thích, polyp đại tràng…
Viêm loét đại tràng:
Viêm loét đại tràng là tình trạng niêm mạc đại tràng bị viêm nhiễm dẫn tới tổn thương với nhiều mức độ khác nhau. Bệnh ở thể nhẹ với những vùng sưng đỏ, xung huyết hoặc các vết trợt nông trên bề mặt của niêm mạc đại tràng. Bệnh ở thể nặng hình thành các vết loét, thậm chí xảy ra xuất huyết, chảy máu nhiều trên niêm mạc đại tràng.
Dấu hiệu điển hình của viêm loét đại tràng là những cơn đau bụng dọc theo khung đại tràng. Tùy từng mức độ, thời điểm mà mức độ đau khác nhau. Lúc âm ỉ, lúc dữ dội theo từng cơn. Người bệnh còn gặp các triệu chứng khác như rối loạn tiêu hóa, trong đó phải kể đến táo bón kéo dài.
☛ Tìm hiểu chi tiết: Viêm đại tràng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Hội chứng ruột kích thích:
Hội chứng ruột kích thích hay còn gọi là viêm đại tràng co thắt. Người bệnh gặp phải tình trạng đại tiện nhiều lần trong ngày. Tiêu chảy xen kẽ với táo bón, đau bụng đi ngoài, sau khi đại tiện xong cơn đau giảm hơn. Tuy nhiên, đi ngoài không có dấu hiệu máu lẫn trong phân. Khi sờ nắn bụng thấy những cục cứng nổi lên.
Cần có biện pháp cải thiện hội chứng ruột kích thích. Bởi để lâu ngày khiến người bệnh trở nên nóng nảy, căng thẳng, cơ thể gầy yếu, suy nhược do lười ăn, hấp thụ dinh dưỡng kém.
☛ Tham khảo đầy đủ: Bệnh đại tràng co thắt có nguy hiểm không
Phình đại tràng:
Phình đại tràng là hiện tượng bất thường ở đại tràng, đại tràng bị phình giãn bất thường khiến cơ thể xuất hiện trạng thái rối loạn tiêu hóa, táo bón. Theo kết quả của một số nghiên cứu cho thấy, đại tràng bị phình to do một đoạn ruột nào đó bị giãn ra bất thường khiến nhu động ruột bị giảm dẫn tới táo bón. Táo bón kéo dài khiến người bệnh cảm thấy vô cùng mệt mỏi, gây ảnh hưởng không nhỏ tới cuộc sống, sinh hoạt hàng ngày của bệnh nhân.
Polyp đại tràng:
Polyp đại tràng là một dạng tổn thương niêm mạc đại tràng và tổ chức dưới niêm mạc tăng sinh hình thành nên các cục giống khối u, có cuống hoặc không cuống. Polyp đại tràng khi ở thể nhẹ có các dấu hiệu như chảy máu hậu môn, táo bón kéo dài…
Các khối u có thể lành tính hoặc ác tính, phụ thuộc vào các yếu tố như kích thước, vị trí khối u trong đại tràng. Với những trường hợp để lâu, polyp lớn có thể ung thư hoặc tiền ung thư đại tràng rất cao.
Bệnh lý nằm ngoài hệ tiêu hóa
Bệnh tiểu đường:
Tiểu đường là một trong những bệnh lý gây ra chứng táo bón kéo dài. Hầu hết những người mắc bệnh tiểu đường thường đi kèm với táo bón mạn tính. Khi lượng đường trong máu cao gây kém hấp thu trong đường ruột khiến lượng thức ăn mà người bệnh ăn vào khó tiêu hóa. Chung tồn đọng lại gây ra táo bón kéo dài.
Tuyến giáp hoạt động kém:
Tuyến giáp là tuyến nhỏ có vị trí ở phía trước cổ. Khi chức năng tuyến giáp bị suy giảm dẫn tới việc không sản xuất đủ hormone làm ảnh hưởng mạnh tới sự trao đổi chất của cơ thể. Quá trình trao đổi chất diễn ra chậm khiến toàn bộ quá trình tiêu hóa cũng như hoạt động của ruột già bị ảnh hưởng. Hệ quả gây ra chính là chứng táo bón kéo dài.
Các dấu hiệu này thường phát triển chậm theo thời gian. Bên cạnh táo bón kéo dài, người bệnh có thể gặp phải một số biểu hiện khác như mệt mỏi, tăng nhạy cảm với ánh sáng, tăng cân, da khô, trí nhớ kém, tóc mỏng, móng tay yếu…
Bệnh Parkinson:
Là bệnh lý về thần kinh, xảy ra khi nhóm tế bào não bị thoái hóa gây mất kiểm soát vận động của cơ bắp khiến người bệnh đi lại khó khăn, chân tay bị run cứng. Bệnh chuyển sang giai đoạn nặng có thể bị suy giảm trí nhớ, trầm cảm. Nếu không có biện pháp điều trị người bệnh có nguy cơ cao bị tàn phế.
Một trong những triệu chứng của bệnh parkinson phải kể đến là chứng táo bón. Nguyên nhân do hệ thần kinh thực vật bị tổn thương khiến đường ruột hoạt động không hiệu quả như bình thường. Quá trình tiêu hóa trở nên khó khăn hơn, chất thải bị giữ lại trong đường ruột lâu hơn dễ dẫn tới táo bón.
Táo bón do bệnh Parkinson khác với các nguyên nhân khác là người bệnh thường kèm theo cảm giác no. Ngay cả khi ăn rất ít nhưng vẫn thấy no trong thời gian dài. Bên cạnh đó, táo bón cũng có thể xuất hiện do người bệnh lười vận động khiến chức năng đường ruột suy giảm. Hoặc do tác dụng phụ của thuốc điều trị bệnh parkinson khi người bệnh dùng lâu dài.
Tai biến mạch máu não:
Tai biến mạch máu não hay còn gọi là đột quỵ, bệnh xảy ra do có một mạch máu nào đó trong não bị tắc nghẽn hay vỡ làm quá trình lưu thông máu lên não bị ngưng trệ. Do không được cung cấp đủ oxy trong máu nên các tế bào não chết dần. Số lượng tế bào não chết càng nhiều gây ảnh hưởng tới chức năng nhận thức cũng như vận động càng nghiêm trọng hơn. Thậm chí nhiều trường hợp gây nguy hiểm tới tính mạng.
Khi cơn đột quỵ xảy ra, vùng não đảm nhiệm chức năng điều khiển hoạt động của bàng quang và trực tràng bị tổn thương người bệnh sẽ gặp phải di chứng táo bón kéo dài cũng như tiểu không kiểm soát. Nhiều người bệnh sau đột quỵ bị liệt vận động một phần và hoàn toàn, phải nằm trên giường lâu ngày, vận động bị hạn chế nên gây ảnh hưởng không nhỏ tới sự hoạt động của hệ tiêu hóa. Các cơ quanh vùng chậu lỏng lẻo hơn khiến quá trình bài tiết phân diễn ra chậm gây táo bón. Ngoài ra, nếu người bệnh không được chăm sóc với chế độ ăn uống hợp lý thì rất dễ đối mặt với táo bón và các chứng rối loạn tiêu hóa khác.
Đa xơ cứng:
Người bệnh đa xơ cứng thường xuyên phải đối mặt với táo bón. Đây là một chứng rối loạn não bộ và tủy sống gây gián đoạn các thông điệp mà dây thần kinh gửi đến não bộ. Những rối loạn này khiến các cơ vùng chậu bị căng cứng nên phân không không thể thoát ra ngoài cơ thể được. Và hệ quả, táo bón “ghé thăm” người bệnh lâu dài.
Chứng táo bón ở người bệnh đa xơ cứng trầm trọng hơn do vận động ít, chế độ dinh dưỡng kém, không cung cấp đủ chất xơ cho cơ thể…
Phải làm gì khi bị táo bón kéo dài?
Táo bón là chứng khá phổ biến hiện nay. Để cải thiện táo bón kéo dài cũng như tránh những biến chứng không mong muốn chúng ta cần tìm hiểu rõ phương pháp cải thiện phù hợp. Tùy từng nguyên nhân gây táo bón mà có cách điều trị hiệu quả. Bên cạnh đó, người bệnh cần áp dụng chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh nhằm cải thiện táo bón kéo dài. Sau đây là một số điều chỉnh trong ăn uống và lối sống giúp người bệnh ngăn ngừa và cải thiện táo bón:
Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hợp lý
Chế độ ăn uống hàng ngày là nguyên nhân trực tiếp dẫn tới chứng táo bón kéo dài. Do đó, người bệnh cần xây dựng cho mình một chế độ ăn uống lành mạnh bằng cách:
– Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ như rau củ quả tươi. Trong đó:
- Trái cây: Mâm xôi, kiwi, táo, chuối, nho, mơ,…
- Rau: Các loại rau có lá xanh như rau cải xoăn, cải bó xôi,…
- Các loại củ: Khoai lang, cà rốt,…
– Ăn các loại thực phẩm tươi sống, ngũ cốc nguyên hạt, bánh mì, gạo nâu, mì, đậu lăng…
– Ăn nhiều sữa chua bởi đây là nguồn thực phẩm bổ sung probiotic – vi khuẩn có lợi cho đường ruột và sức khỏe. Vi khuẩn này giúp thức ăn được tiêu hóa một cách nhanh chóng, giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn.
– Tránh ăn những thức ăn dễ gây táo bón như bánh mì trắng, thực phẩm từ ngô…Hạn chế ăn những thực phẩm này.
– Hạn chế ăn thực phẩm cay nóng, nhiều gia vị, đồ ăn nhiều dầu mỡ…
– Uống đủ nước mỗi ngày là thói quen rất tốt đối với sức khỏe. Hãy uống ít nhất 1,5 – 2 lít nước trở lên đảm bảo hoạt động của các cơ quan trong cơ thể.
– Tránh các loại đồ uống lợi tiểu như cà phê, trà, coca, đồ uống chứa cồn có thể gây tình trạng khử nước trong cơ thể khiến táo bón càng trở nên nặng hơn.
– Ăn đủ bữa, đủ chất, đúng giờ và không làm việc khác khi đang ăn.
Thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt
Để cải thiện táo bón, người bệnh cần thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt sao cho đường tiêu hóa hoạt động nhịp nhàng và ổn định nhất bằng cách:
– Rèn thói quen đi đại tiện đều đặn: Mỗi lần có nhu cầu đi đại tiện đừng nhịn đi ngoài có thể dẫn tới táo bón kéo dài. Hãy cố gắng vào nhà vệ sinh buổi sáng hoặc khoảng 30 phút sau ăn. Bởi đây là thời điểm rất dễ đi vệ sinh.
– Sử dụng vòi hoa sen, vặn nước ấm với áp lực nhỏ xả vào hậu môn giúp mềm phân và giảm đau ở hậu môn.
– Có tư thế ngồi đúng khi đi vệ sinh: Có 2 tư thế khi đi vệ sinh là ngồi xổm và ngồi bệt.
- Tư thế ngồi xổm: Là tư thế đi vệ sinh tốt nhất bởi ở tư thế này đường ống hậu môn sẽ ở tư thế thẳng. Nhờ đó phân được đẩy ra dễ dàng, bạn cũng không tốn nhiều sức để rặn phân ra ngoài.
- Ngồi bệt: Nên kê một cái ghế cao tầm 20 cm ở chân để nâng cao chân, gấp đùi vào bụng giúp việc đi vệ sinh dễ dàng.
– Vận động cơ thể: Hãy luyện tập tích cực, vận động cơ thể thường xuyên nhằm ngăn ngừa táo bón hiệu quả. Bạn có thể lựa chọn các môn thể thao phù hợp với thể trạng, không ngồi quá lâu một chỗ mà hãy đứng dậy vận động giúp cơ thể khỏe mạnh và dẻo dai.
– Giữ tinh thần thoải mái bởi căng thẳng có thể gây ảnh hưởng tới sự thư giãn toàn bộ cơ thể bao gồm cả hệ tiêu hóa. Không nên cố sức rặn khi cảm thấy khối phân quá rắn chắc, không đẩy được ra ngoài. Nếu cố sức rặn có thể làm rách vùng niêm mạc hậu môn, gây đi ngoài ra máu, đau hậu môn, trực tràng…
Tắt
Kết nối qua Zalo: +84934 469869 để được tư vấn