Bị hội chứng ruột kích thích nên uống thuốc gì?

Chào bác sĩ. Em năm nay 35 tuổi, công việc của em là nhân viên văn phòng. Gần 1 năm nay, em thường xuyên bị những cơn đau bụng, đi ngoài hành hạ, em rất mệt mỏi, công việc cũng bị ảnh hưởng nhiều. Xin bác sĩ cho em hỏi, thuốc chữa hội chứng ruột kích thích loại nào tốt và có cách nào giúp hạn chế triệu chứng hội chứng ruột kích thích không? Em cảm ơn

Mai Linh (Thái Bình)

 

Chào bạn!

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến chuyên gia tư vấn của Đại tràng co thắt. Với thắc mắc này, chúng tôi xin giải đáp như sau:

Hội chứng ruột kích thích (IBS) còn gọi là bệnh đại tràng co thắt. Riêng tại Việt nam, theo thống kê bệnh tiêu hoá tại khoa khám bệnh bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho thấy bệnh lý ống tiêu hoá chiếm tỷ lệ cao nhất, trong nhóm bệnh lý đại trực tràng và hậu môn, hội chứng ruột kích thích chiếm hơn 80%.

IBS gây ra những rối loạn chức năng đại tràng với triệu chứng như đau bụng quặn, táo bón và tiêu chảy xen kẽ, đầy bụng, chướng hơi… khiến người bệnh gặp nhiều rắc rối trong sinh hoạt hằng ngày, thậm chí gây ra trầm cảm nếu bị bệnh lâu ngày.

Trước tiên, chúng tôi khuyên bạn nên tới bệnh viện để được bác sĩ kiểm tra và chẩn đoán xem có chính xác là hội chứng kích thích không rồi mới nghĩ tới phương án điều trị.

Bạn có thể tham khảo một số địa chỉ uy tín khám bệnh liên quan tới đại tràng Tại đây.

Thực tế, cho đến nay, nguyên nhân của hội chứng ruột kích thích vẫn chưa được làm rõ, chính vì vậy bệnh không thể chữa khỏi hoàn toàn. Việc điều trị tập trung chủ yếu vào mục đích kiểm soát triệu chứng bằng cách sử dụng thuốc kết hợp với duy trì lối sống lành mạnh.

Dưới đây là thông tin về các loại thuốc điều trị triệu chứng của IBS mà bạn có thể tham khảo:

Thuốc chữa hội chứng ruột kích thích 

Nhóm thuốc giảm đau co thắt

• Thuốc giảm đau (giảm co thắt đại tràng): duspataline, no-spa, spasfon…
• Thuốc chống co thắt như mebeverin (uống trước bữa ăn).
• Thuốc làm tăng co bóp cũng có thể dùng như motilium-M (uống trước ăn).

Thuốc kháng cholinergic:

• Atropin
• Scopolamine.

Các thuốc này làm giảm tiết dịch, giảm tình trạng co thắt đại tràng. Thuốc được chỉ định cho người hội chứng ruột kích thích có kèm đau bụng quặn.

Thuốc tác động vào cơ trơn:

• Mebeverine
• Trimebutine
• Alverine

Đây là những loại thuốc làm giảm co thắt, làm giãn trực tiếp cơ trơn-  là loại cơ điều khiển hoạt động của đại tràng, giảm co thắt, giảm nhu động ruột.

Đọc thêm: Các lưu ý khi dùng thuốc giảm đau co thắt đại tràng

Nhược điểm:

• Những thuốc này cũng chỉ dùng để điều trị triệu chứng, dùng lâu có thể gây táo bón, liệt ruột.
• Không dùng Buscopan dạng uống cho bệnh nhân bị tăng nhãn áp khép góc cũng như bệnh nhân bị tắc ruột hay tắc nghẽn đường tiểu và bệnh nhân bị rối loạn nhịp tim nhanh.
• Không dùng Buscopan ở dạng tiêm trong những trường hợp rối loạn tăng nhãn áp, phì đại tuyến tiền liệt kèm bí tiểu, hẹp cơ học đường tiêu hóa, nhịp tim nhanh, nhược cơ.
• Các nhóm thuốc trên chỉ điều trị triệu chứng mà không điều trị nguyên nhân dẫn đến bệnh, vì vậy bệnh dễ tái phát sau khi ngưng thuốc. Ngoài ra, các thuốc này còn gây nhiều tác dụng phụ cho người bệnh.

Thuốc chống co thắt có thể được sử dụng để điều trị đau bụng và chống co thắt ở tất cả các dạng phụ của IBS. Otilonium bromide là một hợp chất tetraamino có cơ chế bộ ba là đối kháng với thụ thể neurokinin K2 (neurokinin K2), ngăn chặn các kênh canxi và ức chế các thụ thể cholinergic. Phân tích meta cho thấy hiệu quả của otilonium bromide trong điều trị IBS gấp 2,33 lần (1,60 đến 3,40 lần) so với giả dược. Otilonium bromide có tác dụng giảm đau bụng rõ ràng nhất. Theo tiêu chuẩn Rome IV, ba loại thuốc hóa học chống co thắt (bicyclic amine, otilonium bromide, mebeverine) được khuyên dùng để điều trị IBS với triệu chứng chính là đau bụng. Trong số đó, otilonium bromide là loại thuốc duy nhất được bán ở Trung Quốc. Các phản ứng có hại của otilonium bromide chủ yếu bao gồm buồn nôn, mệt mỏi, chóng mặt, phát ban, đau bụng, mờ mắt và khó tiểu. Tỷ lệ phản ứng có hại chỉ là 7,6%. Bicyclic amine có tác dụng chống co thắt cơ trơn trực tiếp và antimuscarinic không đặc hiệu. So với các thuốc chống co thắt khác, bicyclic amine chỉ có một lượng nhỏ bằng chứng hỗ trợ ứng dụng lâm sàng của nó. Mebeverine là một chất chống co thắt cơ, có tác dụng chống co thắt bằng cách tác động trực tiếp và chọn lọc lên cơ trơn của đường tiêu hóa mà không ảnh hưởng đến nhu động bình thường của đường tiêu hóa.

Nhóm thuốc trị táo bón

• Thuốc điều trị táo bón: thuốc nhuận tràng (forlax, duphalac, ispaghula-microlax, psyllium, cám gạo…).

• Lubiprostone (Amitiza): thuốc được chỉ định cho người lớn từ trên 18 tuổi, mắc hội chứng ruột kích thích thể táo. Tác dụng phụ của thuốc bao gồm: tiêu chảy, buồn nôn, đau bụng. Lubiprostone là một chất hoạt hóa kênh clorua loại 2, có thể thúc đẩy bài tiết các ion clorua trong đường tiêu hóa, sau đó thúc đẩy co cơ trơn và nhu động đường tiêu hóa thông qua các thụ thể E1 của tuyến tiền liệt, do đó thúc đẩy bài tiết đường tiêu hóa và nhu động cơ trơn, tăng tốc độ truyền các chất trong ruột cuối cùng làm giảm các triệu chứng của táo bón. Năm 2008, nó đã được chấp thuận để điều trị IBS táo bón.
• Alosetron (Lotronex): thuốc thường được dùng trong trường hợp mức độ của bệnh khá nặng, triệu chứng điển hình là tiêu chảy. Thuốc chỉ được áp dụng cho phụ nữ. Alosetron là thuốc đối kháng thụ thể serotonin 3 có chọn lọc, làm giãn cơ trơn đại tràng, tăng ngưỡng chịu đau do giãn trực tràng, làm chậm hoạt động của ruột non và đại tràng.
• Linaclotide là chất chủ vận thụ thể guanylate cyclase C, có thể kích thích đường tiêu hóa tiết ra các ion clorua thông qua việc giải phóng cyclic guanosine phosphate trong tế bào, do đó cải thiện tình trạng táo bón. Trong thí nghiệm trên động vật, Linaclotide còn có tác dụng điều hòa sự nhạy cảm của nội tạng. Linaclotide được FDA Hoa Kỳ và Cơ quan Thuốc Châu Âu (European Medicines Agency, EMA) chấp thuận để điều trị IBS táo bón.

Ưu điểm: Nhóm này có tác dụng tăng lượng nước trong phân, kích thích bài tiết nước ra đại tràng.

Nhược điểm: Các thuốc này chỉ điều trị triệu chứng của rối loạn tiêu hóa, nên ngừng thuốc ngay khi phân trở lại bình thường.

Nhóm thuốc trị tiêu chảy

Thuốc điều trị tiêu chảy: smecta, actapulgite, imodium, codein, diphenoxylate + atropin, loperamid…

Thuốc có tác dụng hấp thu độc tố, chậm nhu động ruột để tăng hấp thu lượng nước trong phân, từ đó giảm tiêu chảy.

Các thụ thể opioid có thể được chia thành bốn loại: μ, δ, κ và σ, được phân bố rộng rãi trong hệ thần kinh của con người. Ngoài ra còn có các thụ thể opioid trong cơ trơn của ruột. Thuốc kích thích thụ thể opioid có thể ảnh hưởng đến cơ ruột, do đó làm giảm bớt các triệu chứng của IBS.

Eluxadoline là một chế phẩm uống có chứa hỗn hợp các chất chủ vận thụ thể μ và opioid và các chất đối kháng thụ thể opioid. Esarduline ít được hấp thu ở đường tiêu hóa, tác dụng cục bộ ở đường tiêu hóa làm giảm nhu động đường tiêu hóa và giảm đau. Nó đã được FDA Hoa Kỳ chấp thuận vào năm 2015 và được sử dụng để điều trị bệnh nhân IBS loại tiêu chảy.

Loperamide là một chất chủ vận thụ thể M-opioid ngoại vi, có thể ức chế nhu động ruột, kéo dài thời gian vận chuyển của các chất trong ruột và tăng hấp thu nước và ion. Nó thường được sử dụng trong điều trị tiêu chảy IBS. Một thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên nhỏ với giả dược (thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng, RCT) cho thấy rằng loperamide có thể cải thiện các đặc điểm của phân, đau bụng, tiểu gấp và các tác dụng tổng thể của từng cá nhân. Trong một nghiên cứu khác, mặc dù loperamide có thể làm tăng cơn đau bụng vào ban đêm, nhưng nó có thể cải thiện đặc điểm của phân, giảm tần suất đi cầu và giảm đau.

Nhóm thuốc chữa đầy hơi, chướng bụng

Thuốc điều trị sình hơi: Trimebutine maleate, Domperidol, meteospasmyl, pepsan, simethicone, carbophos..

Lưu ý: Trimebutine maleate, Domperidol không dùng cho phụ nữ có thai và trẻ em, khi dùng nên chú ý thuốc có thể gây tác dụng phụ.

Xem chi tiết hướng dẫn sử dụng thuốc trong bài viết này 

Thuốc điều hòa vi khuẩn đường ruột

Các vi khuẩn đường ruột có liên quan chặt chẽ đến hệ miễn dịch và dây thần kinh trong thành ruột, và có thể gây ra những thay đổi về tính thấm, độ nhạy thần kinh và nhu động đường tiêu hóa thông qua trục não-ruột và kích hoạt miễn dịch.

Bệnh nhân IBS thường bị mất cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, vi khuẩn bifidobacteria có lợi bị giảm và vi khuẩn đường ruột có khả năng gây bệnh phát triển quá mức. Điều chỉnh hệ vi khuẩn đường ruột có thể cải thiện các triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân IBS.

Nhóm thuốc kháng sinh

Triệu chứng của IBS có thể xuất hiện do sự phát triển quá mức của vi khuẩn trong ruột, vì vậy sử dụng kháng sinh sẽ có tác dụng tích cực trong trường hợp này.

Rifaximin là một loại kháng sinh phổ rộng nhắm vào đường ruột và không có tác dụng hấp thu toàn thân.

Rifaximin ảnh hưởng đến hệ vi khuẩn đường ruột và làm giảm tác động tiêu cực của các sản phẩm vi khuẩn lên vật chủ;

Thuốc tác động lên hệ vi khuẩn đường ruột có thể làm suy yếu tác dụng tiếp xúc tại chỗ của vi khuẩn, chẳng hạn như phản ứng miễn dịch của vật chủ;

Thuốc kháng sinh thay đổi phản ứng của vi khuẩn và vật chủ. Năm 2015, rifaximin đã được FDA Hoa Kỳ chấp thuận để điều trị tiêu chảy IBS.

Nhóm thuốc an thần

Thần kinh trung ương có ảnh hưởng đến nhận thức và cảm xúc đau, thông qua trục não – ruột, hệ thần kinh có thể điều hòa trực tiếp hoặc gián tiếp nhu động đường tiêu hóa.

IBS thường đi kèm với các rối loạn tâm thần như căng thẳng, lo lắng và trầm cảm. 94% bệnh nhân IBS có bất thường về tâm lý có sự nhạy cảm bất thường ở trực tràng.

Căng thẳng tâm lý là yếu tố gây ra và làm trầm trọng thêm các triệu chứng IBS. Đối với bệnh nhân IBS mức độ trung bình đến nặng, giảm đau bụng, cải thiện nhu động đường tiêu hóa và liệu pháp chống trầm cảm đã trở thành các biện pháp điều trị phổ biến.

Nhiều nghiên cứu chứng minh rằng thuốc chống trầm cảm có hiệu quả trong điều trị IBS, đặc biệt là thuốc chống trầm cảm ba vòng và thuốc ức chế tái hấp thu serotonin.

Thuốc chống trầm cảm:

• Imipramine
• Amitriptylin

Thuốc chống trầm cảm ba vòng có tác dụng an thần và giảm đau bằng cách ức chế tái hấp thu norepinephrine và serotonin không chọn lọc. Chúng có thể tham gia vào việc giảm độ nhạy cảm của các cơ quan nội tạng của bệnh nhân để cải thiện các triệu chứng đau bụng và điều trị tiêu chảy bằng cách giảm IBS vận chuyển đường ruột.

Kết quả nghiên cứu dựa trên bằng chứng cho thấy amitriptyline có hiệu quả trong điều trị IBS. Trong một thử nghiệm kéo dài 2 tháng, sau khi dùng 10 mg amitriptyline ở bệnh nhân IBS loại tiêu chảy, các triệu chứng tổng thể của IBS đã được cải thiện đáng kể, giảm tần suất đi tiêu phân lỏng và không đầy đủ, và hiệu quả giảm hoàn toàn (tất cả các triệu chứng biến mất). Phân tích tổng hợp về imipramine cho thấy nó có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân IBS, và ứng dụng lâm sàng cần bắt đầu với một liều lượng nhỏ và chú ý quan sát các phản ứng có hại.

Ngoài ra, bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích có thể được kê thêm thuốc an thần như rotunda, seduxen, dogmatyl…

Những lưu ý khi sử dụng thuốc điều trị hội chứng ruột kích thích

Khi sử dụng các loại thuốc đặc trị triệu chứng hội chứng ruột kích thích, người bệnh cần chú ý một số điểm sau:

• Mỗi người bị hội chứng ruột kích thích không phải ai cũng có triệu chứng, biểu hiện giống ai, vì vậy không nên dùng đơn thuốc của người này áp dụng cho việc điều trị của người kia. Việc điều trị cần qua thăm khám và hướng dẫn để đem lại kết quả tốt nhất
• Tuân thủ việc điều trị liều lượng dùng theo chỉ định của bác sĩ, không nên tự ý dùng thuốc điều trị một cách bừa bãi không theo chỉ định
• Khi mới phát hiện ra triệu chứng bệnh, cần liên hệ ngay với bác sĩ, để được thăm khám, kê đơn điều trị theo phác đồ.
• Nếu phát hiện bị tái phát bệnh, không nên tự ý điều trị bằng thuốc của lần khám trước mà người bệnh cần nên đi thăm khám lại để được kê đơn bởi các thể bệnh có thể thay đổi không giữ nguyên triệu chứng trong khoảng thời gian rất ngắn.
• Lưu ý, khi dùng thuốc giảm đau để điều trị triệu chứng của bệnh có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn bởi nó có thể làm tăng tình trạng táo bón. Không chỉ vậy, dùng thuốc giảm đau để điều trị chỉ là phương pháp cứu vãn những cơn đau tạm thời chứ không có tác dụng điều trị tận gốc những triệu chứng của bệnh chính vì vậy không thể duy trì lâu dài.
• Khi sử dụng thuốc để điều trị hội chứng ruột kích thích, bệnh nhân lưu ý có thể dùng thêm những sản phẩm hỗ trợ có nguồn gốc từ thảo dược để giảm tái phát bệnh và giúp quá trình điều trị được tốt hơn và hạn chế những tác dụng phụ không mong muốn.
• Khi dùng thuốc giảm đau, cần chú ý một số loại thuốc giảm đau trong điều trị hội chứng ruột kích thích có các tác dụng phụ không mong muốn, điển hình là làm tăng tình trạng bị táo bón, đặc biệt ở người bệnh thể IBS-C.
• Khi sử dụng thuốc giảm đau, chỉ nên sử dụng bằng phương pháp cứu vãn cơn đau tạm thời, không thể loại bỏ nguyên nhân gây bệnh, không duy trì được hiệu quả lâu dài.
• Thuốc được sử dụng trong điều trị hội chứng ruột kích thích tùy thuộc vào từng triệu chứng của bệnh. Chính vì vậy bạn không nên áp dụng đơn thuốc được kê cho người khác vào trường hợp của mình.
• Với mỗi lần tái phát bệnh, không nên tự ý dùng thuốc như đợt điều trị trước mà cần đến thăm khám lại, vì các thể bệnh có thể thay đổi không giữ nguyên triệu chứng trong khoảng thời gian rất ngắn.
• Thuốc có hiệu quả khác nhau với từng người bệnh cụ thể, vì vậy bạn không nên tự ý dùng thuốc mà cần hỏi ý kiến bác sỹ. Bạn cũng có thể kết hợp sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc thảo dược để giảm tái phát bệnh và hạn chế tác dụng không mong muốn.

Các phương pháp khác cải thiện triệu chứng của bệnh

Sử dụng thực phẩm tốt cho hội chứng ruột kích thích

Sửu dụng những loại thực phẩm giàu chất xơ bột bắp, rau xanh, gạo lứt, cám gạo dùng với những người có biểu hiện bị táo bón. Ăn nhiều chất xơ và tăng lượng dịch uống vào sẽ giúp cải thiện biểu hiện táo bón. Cám gạo được khuyên dùng nhiều nhất.

Nên uống đủ lượng nước trong ngày: khoảng 8-10 cốc 1 ngày

Nên chia nhỏ bữa ăn, ngày 4-5 bữa. Không để bụng no quá, hay đói quá

Chú ý đến chế độ ăn nên nhiều đạm, ít mỡ và không kiêng khem quá mức

Ăn theo thực đơn khoa học, cân bằng. Ăn chậm nhai kĩ. Lập danh sách thực phẩm lành mạnh để tuân theo

Không nên ăn các thức ăn khó tiêu, dễ sinh hơi như khoai, sắn, bánh ngọt nhiều bơ, hoa quả có nhiều đường (cam, quýt, xoài, mít…).

Tránh các đồ uống nhiều đường và có gas, chất kích thích (rượu, cà phê, gia vị chua cay…), những thức ăn để lâu, bảo quản không tốt.

Nếu có tiêu chảy tránh ăn quá nhiều thức ăn có nhiều chất xơ (rau muống, rau cải, dưa…).

Những điều nên tránh để hạn chế triệu chứng của bệnh

Chế độ sinh hoạt lành mạnh:

Thể dục thể thao phù hợp:

Các bài tập nhẹ nhàng, phù hợp với sức khỏe như đi bộ, yoga và duy trì tập luyện đều đặn vì vận động là cách giảm stress đơn giản mà rất hiệu quả. Các yếu tố tâm lý tiêu cực này còn là một trong các nguyên nhân chủ yếu gây bệnh, do đó khi tinh thần thoải mái hơn sẽ giúp bệnh thuyên giảm nhanh chóng.

Duy trì một lối sống lành mạnh, vận động thường xuyên là lời khuyên hàng đầu bởi các chuyên gia để ổn định đại tràng, tránh tái phát bệnh. Nên ăn đúng bữa, ngủ đúng giờ, tránh thức khuya, sẽ giúp tăng sức khỏe, tăng sức đề kháng và giảm thiểu nhiều nguy cơ gây bệnh.

Ngoài ra, giảm hoặc loại bỏ stress, tăng cường các hoạt động thể chất, tập khí công, yoga cùng với các phương pháp thư giãn… cũng góp phần đáng kể vào việc làm giảm các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích.

Xem thêm: Bị hội chứng ruột kích thích uống thuốc gì cho nhanh khỏi

Việc lựa chọn và sử dụng những sản phẩm từ thảo dược tự nhiên để phòng ngừa bệnh từ sớm cũng là một biện pháp tích cực.

Tràng Phục Linh PLUS là sự hết hợp của các vị thuốc dân gian như Bạch Phục Linh, Hoàng Bá, Bạch Truật… đang được lưu hành rộng rãi trên thị trường với đối tượng sử dụng là bệnh nhân đại tràng co thắt và hội chứng ruột kích thích.  Kết quả của nghiên cứu tác dụng tại trường Đại Học Y Hà Nội cho thấy Tràng Phục Linh PLUS đem lại các tác dụng:

Tràng Phục Linh PLUS với sự kết hợp khéo léo giữa các dược liệu với các hợp chất quý như 5-HTP, ImmuneGamma đang được khuyên dùng trong các trường hợp bị hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng cấp và mạn tính.

Tràng Phục Linh PLUS đem lại các tác dụng:

• Giảm co thắt đại tràng và những cơn đau quặn do co thắt gây nên, từ đó giảm số lần đi ngoài ở người bệnh
• Phục hồi và bảo vệ niêm mạc đại tràng bị tổn thương
• Giảm nhanh các triệu chứng đi ngoài nhiều lần, phân sống, phân nát

Để tìm mua Tràng Phục Linh PLUS và tìm hiểu về hội chứng ruột kích thích và các bệnh đại tràng các bạn có thể thể xem TẠI ĐÂY

Các bạn có thể gọi điện đến số điện thoại tư vấn miễn cước 1800.1506 để các dược sĩ tư vấn kỹ hơn về tình trạng bệnh của bạn.