Giai đoạn thai nghén khiến chị em phụ nữ mệt mỏi đủ đường. Từ những cơn ốm nghén hành hạ, khó ăn uống, buồn nôn thậm chí còn có nguy cơ mắc viêm đại tràng hoặc bệnh tái phát nặng hơn. Vậy bị viêm đại tràng khi mang thai điều trị như thế nào hiệu quả mà an toàn cho cả mẹ và bé yêu? Hãy cùng tham khảo bài viết sau đây để giải đáp thắc mắc này nhé.
Mục lục
Dấu hiệu viêm đại tràng khi mang thai
Giai đoạn mang thai là khoảng thời gian nhạy cảm đối với phụ nữ. Chỉ cần một tác động nhỏ cũng có thể gây ảnh hưởng tới sức khỏe. Thời điểm này cơ thể mẹ rất dễ bị tấn công của nhiều tác nhân và dễ dàng mắc các bệnh lý. Bên cạnh đó, một chế độ ăn uống thiếu khoa học cũng gây ảnh hưởng tới sức khỏe chị em và cũng là nguyên nhân gây ra viêm nhiễm, rối loạn chức năng đại tràng.
Hơn nữa, giai đoạn này ảnh hưởng hormone nội tiết thay đổi khiến mẹ bầu thay đổi tâm lý, căng thẳng, stress. Tâm lý tiêu cực gây ảnh hưởng đáng kể tới đường ruột, chức năng đại tràng bị suy yếu, co bóp mạnh hơn.
Các dấu hiệu viêm đại tràng khi mang thai rất dễ nhầm lẫn với thai nghén khiến nhiều chị em chủ quan mà bỏ qua, không thăm khám cụ thể. Sau đây là một số dấu hiệu đặc trưng mà người bệnh cần chú ý:
Đau bụng
Đau bụng là triệu chứng điển hình ở phụ nữ mang thai bị viêm đại tràng. Cơn đau bụng dọc theo khung đại tràng rất gần với tử cung nên dễ gây ảnh hưởng tới thai nhi. Đau quặn từng cơn, có khi đau âm ỉ. Thực tế, có trường hợp triệu chứng này đôi khi che lấp các biểu hiện đau bụng liên quan tới thai sản như sảy thai, động thai, rau bong non…Do đó, nếu cơn đau bụng xuất hiện kéo dài, người bệnh cần kiểm tra để điều trị kịp thời.
Đi ngoài nhiều lần
Người bệnh đi đại tiện nhiều lần trong ngày, sau khi đi xong có cảm giác bớt đau nhưng có cảm giác mót rặn. Tình trạng này có thể làm gia tăng áp lực trong ổ bụng khi thai nhi càng phát triển, áp lực này càng lớn.
☛ Tham khảo thêm tại: Đau bụng quặn từng cơn kèm tiêu chảy chớ chủ quan
Đầy hơi, chướng bụng
Viêm đại tràng gây đầy hơi, chướng bụng khiến bà bầu ăn uống không ngon miệng, người luôn cảm thấy mệt mỏi. Các cơ bụng bị giãn nở khi mang thai càng khiến người mẹ thêm khó chịu, bụng ậm ạch.
Rối loạn đại tiện
Thông thường, bà bầu dễ bị táo bón do chế độ dinh dưỡng và hormone thay đổi. Tuy nhiên, bị viêm đại tràng khi mang thai càng khiến tình trạng rối loạn đại tiện trở nên nghiêm trọng hơn. Táo bón khiến mỗi lần đi cầu phải rặn mạnh ít nhiều gây ảnh hưởng không tốt lên thai nhi.
Khuôn phân thay đổi, phân ít thành khuôn, bề mặt phân không mịn, khi bị táo khi bị lỏng. Trường hợp viêm nặng sẽ có lẫn máu hoặc dịch nhầy. Một số trường hợp đặc biệt, người bệnh bị rối loạn đại tiện kèm theo sốt, nôn, đi ngoài ra máu.
Viêm đại tràng ảnh hưởng đến bà bầu và thai nhi như thế nào?
Viêm đại tràng ảnh hưởng tới mẹ và bé ít hay nhiều phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ bệnh, phương pháp điều trị trong thai kỳ. Phụ nữ mang thai bị viêm đại tràng có nguy cơ sinh non và sinh con nhẹ cân với tỷ lệ cao hơn. Do đó, khi có dấu hiệu của bệnh chị em phải báo với bác sĩ, thăm khám theo lịch và thường xuyên theo dõi các biểu hiện bất thường (nếu có) nhằm hạn chế rủi ro có thể xảy ra.
Theo các chuyên gia, viêm đại tràng khi mang thai không tác động trực tiếp tới thai nhi nhưng có một vài ảnh hưởng gián tiếp như sau:
Cơ thể giảm hấp thu dinh dưỡng
Đại tràng có vai trò quan trọng trong quá trình hấp thu chất dinh dưỡng và tổng hợp các vitamin cần thiết cho cơ thể. Phụ nữ mang thai là đối tượng cần bổ sung một lượng lớn chất dinh dưỡng cho sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi. Tuy nhiên, đại tràng bị viêm khiến chức năng đại tràng suy giảm, cơ thể bị giảm hấp thu dinh dưỡng cần thiết. Từ đó ảnh hưởng trực tiếp tới sự hấp thu dinh dưỡng của thai nhi.
Tăng nguy cơ sinh non, sẩy thai
Phụ nữ mang thai mắc viêm đại tràng có nguy cơ sinh non, sinh con nhẹ cân hơn so với người bình thường. Do đó, thai phụ cần lưu ý hiện tượng này. Bên cạnh đó, mẹ chán ăn sẽ không cung cấp đủ dưỡng chất cho bé gây còi xương, suy dinh dưỡng.
Ảnh hưởng tâm lý
Khi mắc viêm đại tràng hầu hết người bệnh đều có tâm lý căng thẳng, lo lắng cho tình trạng bệnh của mình, kể cả phụ nữ mang thai. Thường xuyên căng thẳng gây ảnh hưởng không tốt tới sự phát triển của thai nhi.
Thông tin chi tiết: Khám bệnh đại tràng ở viện nào tốt nhất
Thuốc tây điều trị viêm đại tràng khi mang thai
Sau khi thăm khám, tùy thuộc vào mức độ và tình trạng bệnh mà bác sĩ cân nhắc có cần sử dụng thuốc nhằm giảm triệu chứng, ngăn ngừa các cơn viêm đại tràng tái phát hay không. Có một số loại thuốc an toàn khi sử dụng đối với sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi, nhưng cũng có một số thuốc khác chống chỉ định và hạn chế sử dụng cho đối tượng này. Bác sĩ sẽ tư vấn về lợi ích, nguy cơ khi dùng thuốc, thai phụ cần trao đổi cụ thể và tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ. Tuyệt đối không được tự ý uống thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ chuyên môn.
Dưới đây là một số nhóm thuốc tây dùng điều trị viêm đại tràng cho phụ nữ mang thai:
Thuốc kháng sinh
Thuốc kháng sinh hay còn được gọi là thuốc kháng khuẩn, là nhóm thuốc được sử dụng khá phổ biến trong điều trị bệnh viêm đại tràng.
Metronidazole được biết đến là kháng sinh dùng điều trị tình trạng nhiễm trùng hoặc ký sinh trung ở đường tiêu hóa, được sử dụng khi mắc viêm đại tràng. Hiện chưa có bằng chứng nào về tác hại của thuốc đối với thai nhi. Tuy nhiên, thuốc vẫn chống chỉ định với phụ nữ mang thai ở 3 tháng đầu của thai kỳ.
Thuốc dạng viên nén dùng với đường uống, metronidazol 250 mg/lần, 3 – 4 lần/ngày hoặc 500 mg/lần, 2 lần/ngày. Đường tiêm được chỉ định khi thai phụ không thể điều trị bệnh bằng đường uống.
Một số tác dụng phụ có thể gặp như rát nhẹ, đau nhức; tê hoặc ngứa ran ở bàn tay, bàn chân; ho, ngạt mũi, đau họng; các vấn đề về tiêu hóa (buồn nôn, chán ăn, tiêu chảy, táo bón).
Ngoài ra, Amoxicillin-acid clavulanic cũng là kháng sinh có thể được sử dụng trên phụ nữ mang thai với độ an toàn khá cao.
Thuốc Aminosalicylate (5-ASA)
Đây là nhóm thuốc dùng trong điều trị viêm đại tràng khá phổ biến hay còn được gọi là 5-ASA, rất hiệu quả trong kiểm soát viêm. Theo các nghiên cứu, các thuốc thuộc nhóm Aminosalicylate an toàn cho phụ nữ mang thai và cho con bú bởi không làm tăng nguy cơ mắc biến chứng trong thai kỳ cũng như dị tật bẩm sinh. Các thuốc thường dùng trong nhóm này là: Sulphasalazine, Mesalazine, Olsalazine, Balsalazine.
Thuốc có 2 dạng bào chế:
- Thuốc đạn 250mg, 500mg, 1000mg.
- Viên nén 250mg, 400mg, 500mg.
Dùng thuốc viên bằng đường uống, nên uống với nhiều nước lọc. Đặt thuốc đạn vào hậu môn, người bệnh cần nằm yên vài phút để thuốc thẩm thấu hoàn toàn.
Lưu ý: Sulfasalazine ức chế sự hấp thu và chuyển hóa của acid folic, có thể gây ra tình trạng thiếu hụt acid folic. Do đó, phụ nữ mang thai sử dụng thuốc này trong trường hợp thật cần thiết, nếu sử dụng cần bổ sung thêm acid folic hàng ngày.
Thuốc Corticosteroid
Đây là nhóm thuốc kháng viêm có tác dụng toàn thân được dùng trong điều trị viêm đại tràng ở mức độ trung bình và nặng. Các thuốc thường được sử dụng là prednisolon, budesonide….Thuốc có thể đi qua đường nhau thai, nhưng chúng nhanh chóng chuyển đổi thành các hóa chất kém hoạt tính hơn nên có thể dùng cho thai phụ trong trường hợp cần thiết.
HIện nay, chưa có đủ bằng chứng chứng minh rằng thuốc có ảnh hưởng xấu tới mẹ và bé. Một vài nghiên cứu chỉ ra rằng, với người uống thuốc steroid trong 13 tuần đầu của thai kỳ, tăng nguy cơ rất nhỏ trẻ bị sứt môi, hở hàm ếch. Đối với nguy cơ sinh non và nhẹ cân cũng tương tự.
Nhờ cơ chế giảm viêm sẽ giúp làm giảm triệu chứng. Liều thuốc cao sử dụng ban đầu và sẽ giảm từ từ rồi dừng hẳn cho tới khi hết triệu chứng. Thuốc dùng đường bơm hoặc đặt hậu môn với trường hợp bệnh tái phát nhẹ, dùng đường tiêm nếu bệnh có biểu hiện nặng hơn.
Thuốc ức chế miễn dịch
Một số thuốc ức chế miễn dịch như Azathioprine và 6-mercaptopurine có tác dụng giảm viêm, kiểm soát triệu chứng, giảm nguy cơ bùng phát bệnh viêm đại tràng. Thuốc có thể tiếp tục sử dụng trong giai đoạn mang bầu và cho con bú. Theo kết quả nghiên cứu trên người bệnh viêm đại tràng cho thấy sự gia tăng dị vật bẩm sinh khi sử dụng các loại thuốc nào nên thai phụ có thể yên tâm sử dụng. Tuy nhiên, trường hợp azathioprine đang được sử dụng kết hợp với liệu pháp sinh học khác (ví dụ: infliximab), bác sĩ sẽ chỉ định ngưng azathioprine nhằm mục đích giảm nguy cơ nhiễm trùng cho thai nhi.
Dùng azathioprine và 6-mercaptopurine vẫn có thể cho con bú. Bởi chỉ có một lượng rất nhỏ thuốc bị truyền qua đường sữa mẹ và hâu như không có sau 4 giờ kể từ khi uống thuốc.
Kháng thể đơn dòng
Phải kể tới các kháng thể đơn dòng như infliximab, adalimumab… có tác dụng làm giảm triệu chứng, làm lành các tổn thương niêm mạc ruột ở người bệnh viêm đại tràng. Phụ nữ mang thai có thể yên tâm sử dụng thuốc trong suốt thai kỳ. Bởi cho tới nay chưa có báo cáo nào về sự gia tăng tỷ lệ dị tật bẩm sinh khi sử dụng thuốc này. Thuốc đi qua sữa mẹ với lượng rất nhỏ, nên phụ nữ đang cho con bú có thể sử dụng theo chỉ định của bác sĩ.
Infliximab và adalimumab có thể đi qua nhau thai và tồn tại ở trẻ đến 9 tháng sau khi sinh. Do đó, nếu mẹ đang sử dụng thuốc này thì em bé không nên tiêm vắc xin sống trong 6 tháng đầu đời (ví dụ như vắc xin rotavirus).
Bài thuốc dân gian chữa viêm đại tràng khi mang thai
Bên cạnh các loại thuốc tây, chị em có thể lựa chọn các bài thuốc dân gian được lưu truyền từ xa xưa nhằm giảm các triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tái phát. Dưới đây là một số bài thuốc với thành phần dược liệu thiên nhiên an toàn và lành tính được nhiều mẹ bầu áp dụng.
Vừng đen và mật ong
Vừng đen có tác dụng nhuận táo, bổ ngũ tạng, bổ sung dưỡng chất tốt cho cơ thể nên rất phù hợp với người bệnh đại tràng. Bà bầu có thể sử dụng bài thuốc này mà không lo tác dụng phụ. Cách thực hiện như sau:
- Rang vừng đen chơ thơm rồi bảo quản trong lọ thủy tinh.
- Mỗi lần sử dụng lấy vừng đen và mật ong với lượng vừa đủ từ 2 – 3g mỗi ngày.
Tinh bột nghệ vàng và mật ong
Tinh bột nghệ có chứa nhiều curcumin có tác dụng trung hòa acid, cải thiện chức năng của đại tràng. Bên cạnh đó, lượng enzyme có trong tinh bột nghệ còn giúp kích thích tiêu hóa rất tốt. Mật ong chứa nhiều vitamin và dưỡng chất giúp chống viêm, kháng khuẩn và cung cấp năng lượng cho cơ thể.
Sự kết hợp hoàn hảo giữa nghệ và mật ong tạo thành bài thuốc quý cho người bà bầu mắc viêm đại tràng nhằm giảm các triệu chứng của bệnh. Cách thực hiện đơn giản như sau:
- Chuẩn bị tinh bột nghệ (200g), 100ml mật ong (tỷ lệ 2:1).
- Trộn đều hỗn hợp trên cho tới khi quyện đều vào nhau, rồi nặn thành từng viên nhỏ, phơi ở nơi khô ráo, sạch sẽ. Bảo quản trong lọ để dùng dần.
- Mỗi lần dùng khoảng 5 viên nhỏ (10 – 15g) uống cùng với nước đun sôi để nguội.
Thông tin xem thêm: Mắc viêm đại tràng có nên uống mật ong?
Nước gạo rang
Gạo tẻ có vị ngọt, tính mát, chứa nhiều tinh bột gạo, các vitamin, canxi, sắt…không chỉ giúp cải thiện tiêu chảy mà còn bổ sung nhiều dưỡng chất tốt cho cơ thể mẹ bầu. Rất nhiều chị em sử dụng bài thuốc này để cải thiện triệu chứng của bệnh đại tràng, thanh lọc cơ thể, giải nhiệt.
Cách thực hiện như sau:
- Gạo tẻ 100g sao vàng rồi tán nhỏ thành bột mịn và để lọ bảo quản nơi sạch sẽ, khô ráo.
- Khi dùng pha với nước ấm khoảng 8 – 10g/lần, ngày uống 2 – 3 lần.
Bài thuốc từ bạch truật
Bạch truật hay còn có tên gọi khác như truật, sơn khương, sơn liên…Đây là vị thuốc quý được dùng trong nhiều bài thuốc khác nhau nhằm điều trị bệnh.
Bạch truật giúp kiện tỳ ích khí, táo thấp, lợi thủy, an thai..nên thường dùng chủ trị tiêu hóa kém, tiêu chảy, bụng chướng, phù thũng, động thai…Phụ nữ mang thai bị viêm đại tràng dùng một ngày từ 6 – 12g dạng sắc hoặc bột.
Bạch truật sao cám tẩm mật ong có tác dụng kiện tì. Sao cháy có tác dụng chỉ huyết nên rất phù hợp cho bà bầu bị viêm đại tràng.
Lưu ý về chế độ ăn uống và lối sống cho bà bầu mắc viêm đại tràng
Bên cạnh dùng thuốc, phụ nữ mang thai cũng cần điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt, nghỉ ngơi điều độ nhằm cải thiện tình trạng bệnh. Bà bầu có thể tham khảo và thực hiện theo một số điều sau đây:
Chế độ ăn uống
- Cần ăn đúng giờ và đủ bữa, nếu bị ốm nghén, nôn nhiều thì cố gắng chia thành nhiều bữa nhỏ, không nên nhịn ăn.
- Giảm lượng chất béo, bổ sung lượng đạm cho cơ thể từ các loại thức ăn dễ tiêu như đậu nành, các chế phẩm từ đậu nành, các loại cá nạc, thịt nạc…
- Bổ sung rau xanh, trái cây tươi để tăng cường chất xơ, ngăn ngừa táo bón, cải thiện tiêu hóa hiệu quả.
- Nên dùng sữa mát, không dùng sữa công thức có chứa nhiều thành phần dinh dưỡng có thể gây đầy bụng.
- Bổ sung đủ nước cho cơ thể mỗi ngày, tránh tình trạng mất nước có thể gây táo bón.
- Hạn chế đồ ăn cay nóng, chất kích thích, muối, đồ ăn chứa nhiều muối.
- Chế biến một số món ăn tốt cho mẹ bầu cũng như thai nhi ví dụ như cháo hạt sen, cháo củ sen, cháo trái vải…
- Hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu bia, cà phê, đồ uống có gas…
- Thức ăn nên chế biến dưới dạng hấp, luộc giúp tiêu hóa dễ dàng.
- Không nên ăn thức ăn chưa chín, đồ tanh sống, đồ lạnh dẫn dễ dẫn tới tiêu chảy.
Xem chi tiết: Viêm đại tràng nên ăn quả gì?
Lối sống lành mạnh
- Cần vận động nhẹ nhàng như đi bộ, tập các động tác thể dục đơn giản giúp tăng cường sức đề kháng cho hệ tiêu hóa, tâm lý vui vẻ hơn nên có tác động rất tốt tới bệnh viêm đại tràng.
- Giữ một trạng thái tâm lý ổn định, thoải mái trong thai kỳ góp phần ngăn ngừa viêm đại tràng tái phát, giúp mẹ và bé đều khỏe mạnh.
- Theo dõi khám sức khỏe định kỳ trong suốt thai kỳ. Phụ nữ mang thai trên 24 tuần nên theo dõi chuyển động của thai nhi mỗi ngày. Nếu có dấu hiệu bất thường cần gặp bác sĩ sản khoa ngay lập tức.
Tắt
Kết nối qua Zalo: +84934 469869 để được tư vấn